Don’t cry for me Argentina

Τρίτη απόγευμα. Κατεβαίνω την Πανεπιστημίου. Ο δρόμος κλειστός, τα συνδικάτα κάνουν άλλη μια πορεία. Σαν να μην έχει αλλάξει τίποτε, οι διαδηλωτές επαναλαμβάνουν τα χιλιοειπωμένα συνθήματα της μεταπολιτευτικής «Ντόλτσε Βίτα» :«Βασικός μισθός 1400 ευρώ» , «Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία», «Απαγόρευση των απολύσεων». Απ’ όπου περνάει η πορεία, τα μαγαζιά και τα ξενοδοχεία κατεβάζουν τα ρολά τους. Βάζω στα αυτιά μου τα ακουστικά του i-pod. Ένας ραδιοφωνικός σταθμός παίζει την είδηση πως τα spreads άγγιξαν τις 682 μονάδες. Ποιός ξέρει, ίσως σε λίγες μέρες να μας φαίνεται και αυτό το νούμερο μικρό… Η Ελλάδα του 2010. Θλίψη… Κοιτάζω γύρω μου, μήπως δω κάτι που θα με κάνει να ξεχάσω την στενάχωρη πραγματικότητα. Το μάτι μου πέφτει σε μια αφίσα. Το λαμπερό μιούζικαλ του Andrew Lloyd Weber, «Εβίτα» είναι στην Αθήνα αυτές τις μέρες αλλά ακόμη και αυτό συνειρμικά μου φέρνει στο νου την Αργεντινή, το παράδειγμα της οποίας χρησιμοποιούν κατά κόρον όλοι όσοι θέλουν να μας προειδοποιήσουν για τις ολέθριες συνέπειες του ΔΝΤ.

Ο Περόν, με την επιρροή και ενθάρρυνση της δεύτερης συζύγου του, Ευα Ντουάρτε, γνωστότερης ως Εβίτα, εγκατέλειψε το φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο, στο οποίο είχε βασιστεί η ανάπτυξη της χώρας του, τις προηγούμενες δεκαετίες. Αύξησε τις δημόσιες δαπάνες, διόρισε εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους του στο Δημόσιο, ίδρυσε νέες δημόσιες επιχειρήσεις, ενίσχυσε τα εργατικά συνδικάτα και δημιούργησε μια τεράστια και πολυδάπανη γραφειοκρατία

Όμως η ιστορία της Αργεντινής τον τελευταίο αιώνα, ίσως να μπορεί να μας δώσει ένα άλλο πιο χρήσιμο παράδειγμα και μια πιο ηχηρή προειδοποίηση. Πριν από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αργεντινή ήταν μια από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου. Ακολουθώντας ένα φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο, που βασίζονταν στην ιδιωτική οικονομία και το ελεύθερο εμπόριο, η χώρα κατόρθωσε να έχει μια δυνατή βιομηχανική βάση ενώ τα αγροτικά της προϊόντα εξάγονταν σε όλο τον κόσμο. Το Μπουένος Αϊρες θεωρούνταν μια από τις μεγάλες μητροπόλεις, πλάι στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, και το Παρίσι. Όπως οι Η.Π.Α., η Αργεντινή ήταν μαγνήτης για εκατομμύρια μετανάστες από την Ευρώπη. Μην ξεχνάμε πως και ο δικός μας Αριστοτέλης Ωνάσης άρχισε το χτίσιμο της τεράστιας περιουσίας του εκεί, ενώ, όλοι θυμόμαστε, στις ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες τον οικείο τύπο του πλούσιου Έλληνα μετανάστη από την Αργεντινή. Στο συλλογικό υποσυνείδητο των φτωχών Ελλήνων, αυτή η χώρα της Λατινικής Αμερικής, ήταν ταυτισμένη με τον πλούτο και τις απεριόριστες ευκαιρίες. Και κάπου εκεί άρχισε η κατηφόρα….

Ήδη από τη δεκαετία του ’30, οι κυβερνήσεις πήραν την πρώτα μέτρα κρατικής παρέμβασης στην οικονομία σαν απάντηση στη διεθνή οικονομική κρίση. Η πραγματική μεταμόρφωση της Αργεντινής όμως άρχισε με την άνοδο στην εξουσία το 1946, του στρατηγού Χουάν Ντομίνγκο Περόν. Ο Περόν, με την επιρροή και ενθάρρυνση της δεύτερης συζύγου του, Ευα Ντουάρτε, γνωστότερης ως Εβίτα, εγκατέλειψε το φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο, στο οποίο είχε βασιστεί η ανάπτυξη της χώρας του, τις προηγούμενες δεκαετίες. Αύξησε τις δημόσιες δαπάνες, διόρισε εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους του στο Δημόσιο, ίδρυσε νέες δημόσιες επιχειρήσεις, ενίσχυσε τα εργατικά συνδικάτα και δημιούργησε μια τεράστια και πολυδάπανη γραφειοκρατία. Οι νόμοι της κυβέρνησης του έπνιξαν την υγιή ιδιωτική επιχειρηματικότητα και οι μόνοι επιχειρηματίες που πλούτιζαν πια, ήταν οι κρατικοδίαιτοι ευνοούμενοι του καθεστώτος. Γρήγορα, τα ξένα κεφάλαια εγκατέλειψαν τη χώρα, η , άλλοτε ακμάζουσα, μεσαία τάξη συρρικνώθηκε και το δημόσιο χρέος έγινε ανεξέλεγκτο, Οι επίγονοι του Περόν , ακόμη και οι πολιτικοί του αντίπαλοι, συνέχισαν την πολιτική του. Κάποιες ψευτομεταρρυθμίσεις , ιδίως τη δεκαετία του ’90, δεν άγγιξαν το οικοδόμημα και τους θεσμούς του περονισμού. Το μέγεθος του κράτους εξακολουθεί να αυξάνεται μέχρι και σήμερα και η χώρα παραμένει μια από τις πιο διεφθαρμένες στον κόσμο, καθώς και μια από τις πιο ανελεύθερες οικονομικά (105η σε 141 χώρες). Η Αργεντινή από 4η χώρα σε κατά κεφαλήν εισόδημα το 1910, έχει κατρακυλίσει σήμερα στην 76η θέση. Παρότι, ο κρατισμός υποσχέθηκε έναν επίγειο παράδεισο στο λαό της Αργεντινής , το μόνο που κατάφερε ήταν μέσα σε λίγες δεκαετίες να μετατρέψει μια πλούσια χώρα του Πρώτου Κόσμου σε χώρα-ανέκδοτο, συνώνυμη της διαφθοράς, της χρόνιας οικονομικής κρίσης και της πολιτικής αστάθειας.

η Ελλάδα υπέκυψε στις σειρήνες του κρατισμού και του πιο χυδαίου σοσιαλισμού: διορισμοί στο Δημόσιο, αύξηση κρατικών δαπανών, δαιμονοποίηση του κεφαλαίου, αχαλίνωτος δανεισμός, κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες, αποτέλεσαν τα συστατικά του ελληνικού μεταπολιτευτικού μοντέλου

Το δρόμο της Αργεντινής ακολούθησε και η Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια. Μέχρι το 1980, παρά τα προβλήματα, η χώρα ήταν μια από τις πιο ραγδαία αναπτυσσόμενες στην Ευρώπη. Οι προοπτικές ήταν αισιόδοξες και οι Έλληνες έδειχναν να αφήνουν οριστικά πίσω τους τη φτώχεια που τους καταδυνάστευε από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Όμως, η Ελλάδα υπέκυψε στις σειρήνες του κρατισμού και του πιο χυδαίου σοσιαλισμού: διορισμοί στο Δημόσιο, αύξηση κρατικών δαπανών, δαιμονοποίηση του κεφαλαίου, αχαλίνωτος δανεισμός, κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες, αποτέλεσαν τα συστατικά του ελληνικού μεταπολιτευτικού μοντέλου. Και αν ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο Έλληνας Περόν, οι διάδοχοι του όλα τα επόμενα χρόνια, δεν έκαναν τίποτε για να αλλάξουν αυτή την καταστροφική πορεία. Η Αργεντινή, τόσες δεκαετίες μετά την άνοδο του Περόν στην εξουσία, δεν μπόρεσε ακόμη να συνέλθει και να ξαναγίνει η πλούσια , ακμάζουσα χώρα των αρχών του 20ου αιώνα. Άραγε η Ελλάδα θα φανεί πιο τυχερή ή η Αργεντινή είναι η εικόνα του μέλλοντος μας;

Αφήνω πίσω μου την κλειστή Πανεπιστημίου. Στο i-pod , ο Διονύσης Σαββόπουλος και οι «Κωλοέλληνες» διαδέχονται το αργεντίνικο τάνγκο. Και ο στίχος «πέντε αιώνες δύσης εθνικής θα ζήσεις από δω και μπρος » , όσο και αν δεν θέλω να το παραδεχτώ, μου ακούγεται πιο επίκαιρος από ποτέ….

Τηλέμαχος Χορμοβίτης

—————————————————

Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στη Metropolis Weekend στις 30/4/2010-2/5/2010